Dịch Covid-19 đã gây ra rất nhiều thiệt hại về kinh tế cho Doanh nghiệp, theo báo cáo của Bộ Lao Động – Thương Binh Và Xã Hội thì số liệu tại 30 tỉnh thành cho thấy đã có 553 đơn vị giảm quy mô hoặc thu hẹp sản xuất kinh doanh, 322 doanh nghiệp dừng hoạt động, 30 hợp tác xã và gần 300.000 hộ gia đình phải dừng hoạt động và kéo theo đó là hàng trăm nghìn lao động đang có nguy cơ mất việc làm và đây chưa phải là con số cuối cùng.

Nhà nước đã có nhiều kế hoạch, chính sách để hỗ trợ các Doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh, tuy nhiên trước khi những khoản hỗ trợ này đến tay các Doanh nghiệp thì trước hết các Doanh nghiệp phải chủ động tự cứu lấy mình.

Nhân sự cũng là vấn đề rất đau đầu đối với các nhà quản lý, vì tuyển được một trí phù hợp với Doanh nghiệp cũng không phải là việc dễ dàng, đặc biệt là những lao động đòi hỏi chuyên môn cao. Trong mùa dịch Covid-19, một số Doanh nghiệp kinh doanh trong các lĩnh vực dịch vụ đặc thù như: hàng không, vận tải, du lịch, kinh doanh ăn uống…sẽ chịu nhiều áp lực về mặt nhân sự. Vì nếu duy trì đội ngũ nhân viên hùng hậu thì liệu Doanh nghiệp có thể “gồng” nỗi qua cơn đại dịch này không? còn nếu cắt giảm nhân sự thì khi hết dịch và hoạt động trở lại thì doanh nghiệp phải mất nhiều công sức để tuyển lại lao động, nhưng chưa chắc đã tìm được người phù hợp.

Để vượt qua khó khăn này, tùy vào từng trường hợp Doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong các cách sau để giải quyết vấn đề về nhân sự, tiền lương cho Doanh nghiệp mình:

• Khuyến khích người lao động sử dụng phép năm trong thời gian nghỉ vì dịch Covid-19. Mỗi năm người lao động có 12 ngày phép hưởng nguyên lương (chưa tính đến những lao động có thâm niên làm việc tại doanh nghiệp), nên nếu người lao động sử dụng phép trong thời gian này cũng sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm được một phần chi phí hoạt động.
• Nếu Doanh nghiệp nhận thấy việc tiếp tục hoạt động sẽ không mang lại hiệu quả, không đảm bảo an toàn sức khỏe cho người lao động, doanh nghiệp có thể tiến hành thủ tục để xin ngừng hoạt động do dịch bệnh, khi đó Doanh nghiệp và người lao động có thể thỏa thuận lại mức lương cho người lao động được nhận trong thời gian tạm ngừng hoạt động như Inlaw đã có dịp phân tích trong bài viết “Người lao động có được hưởng đủ lương trong mùa dịch Covid-19?” đăng ngày 12/03/2020. Việc này sẽ giảm được nhiều chi phí cho Doanh nghiệp.
• Nếu Doanh nghiệp đánh giá dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp và chưa biết ngày kết thúc và không cần thiết phải hoạt động trong thời gian này, thì doanh nghiệp có thể thỏa thuận với người lao động về việc người lao động nghỉ việc không hưởng lương cho đến khi hết dịch. Cách này hoàn toàn có khả năng khả thi vì người lao động không phải đi làm việc và có thể tận dụng thời gian này để làm những công việc thích hợp hơn, còn doanh nghiệp thì không phải trả lương cho người lao động và các bên vẫn giữ được mối quan hệ cần thiết, việc thỏa thuận này cũng hoàn toàn phù hợp theo quy định tại Khoản 3 Điều 115 Bộ luật Lao động 2012 quy định về việc nghỉ không hưởng lương.
• Trong trường hợp các biện pháp trên không thể tiếp tục thực hiện hoặc Doanh nghiệp không có khả năng tiếp tục duy trì thì Doanh nghiệp cũng có thể tính đến việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động, nếu dịch Covid-19 ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp. Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động cũng đã được pháp luật ghi nhận tại Điểm a Khoản 2 Điều 12 Nghị định 05/2015/NĐ-CP ngày 12/01/2015 hướng dẫn một số nội dung Bộ luật Lao động 2012 như sau:

         “ 2. Lý do bất khả kháng khác thuộc một trong các trường hợp sau đây:

          a) Do địch họa, dịch bệnh;

          b) Di dời hoặc thu hẹp địa điểm sản xuất, kinh doanh theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.”

Như vậy, đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động là giải pháp cuối cùng của người sử dụng lao động để duy trì sự tồn tại của Doanh nghiệp.

Đối với các phương án nêu trên, Doanh nghiệp tùy tình hình và từng trường hợp cụ thể để áp dụng các phương án phù hợp vừa đảm bảo lợi ích của Doanh nghiệp vừa đảm bảo quyền lợi của người lao động. Trong các phương án trên việc Doanh nghiệp đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động là việc làm hết sức quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người lao động và người thân của họ nên Doanh nghiệp cần phải cân nhắc và phải tiến hành đầy đủ các thủ tục theo đúng quy định của pháp luật.